Maatwerk centraal in nieuw armoedebeleid Heerlen
De gemeente Heerlen bereidt een herziening van haar armoedebeleid voor, met als doel om per 2026 te komen tot een toekomstbestendige, inclusieve en effectieve aanpak. Gezien de maatschappelijke en economische ontwikkelingen van de afgelopen jaren, is het huidige beleid onvoldoende in staat gebleken om adequaat in te spelen op de groeiende complexiteit van armoedeproblematiek binnen de gemeente.
Beleidsherziening noodzakelijk door veranderde omstandigheden
Conform de landelijke verplichting actualiseren gemeenten elke vier jaar hun armoedebeleid. In Heerlen is deze herziening urgenter geworden door de impact van diverse externe factoren zoals de energiecrisis, de nasleep van de coronapandemie, de opvang van Oekraïense vluchtelingen en het beëindigen van de samenwerking met de Kredietbank. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot een forse belasting van het ambtelijk apparaat binnen het sociaal domein, waardoor het bieden van maatwerk onder druk kwam te staan. De gemeente erkent dat een generiek beleid in de huidige situatie niet langer toereikend is.
Participatiewet en de grenzen van zelfredzaamheid
De uitvoeringspraktijk van de Participatiewet laat in meerdere gemeenten knelpunten zien. Een sprekend voorbeeld is de zogeheten ‘boodschappenaffaire’ in Wijdemeren, waarbij een inwoner werd teruggevorderd voor ontvangen boodschappen ter waarde van 7000 euro die zij van familie als gift had ontvangen. Deze casus onderstreept de spanning tussen regelgeving en menselijkheid in de uitvoering van sociaal beleid. Ook in Heerlen groeit het besef dat het uitgangspunt van volledige zelfredzaamheid voor mensen in een armoedesituatie of met problematische schulden in veel gevallen niet realistisch is.
Van zelfredzaamheid naar redzaamheid: een integrale en menselijke benadering
Heerlen kiest in de nieuwe beleidsperiode daarom voor een paradigmaverschuiving: van zelfredzaamheid naar redzaamheid. Daarbij wordt erkend dat ieder mens andere vormen van ondersteuning nodig heeft. Het nieuwe beleid zal sterker inzetten op individueel maatwerk en een integrale benadering van armoedebestrijding, schuldhulpverlening en inkomensondersteuning. Deze domeinen worden niet langer als afzonderlijke trajecten benaderd, maar als samenhangende schakels in een bredere sociale context.
Inbreng van maatschappelijke partners en inwoners
Het college hecht grote waarde aan participatie van zowel maatschappelijke organisaties als inwoners bij de totstandkoming van het nieuwe beleid. Organisaties zoals Schulp Hulp Maatje, de Adviesraad MO en de Voedselbank worden actief betrokken. Daarnaast worden inwoners met ervaringskennis uitgenodigd om hun perspectieven en suggesties te delen, zodat het beleid ook daadwerkelijk aansluit bij de behoeften van de doelgroep.
Preventie en het doorbreken van generatiearmoede
Naast curatieve maatregelen komt er meer aandacht voor preventieve interventies en duurzame begeleiding richting werk of maatschappelijke participatie. Een speerpunt vormt het doorbreken van intergenerationele armoede. In dat kader wordt intensief samengewerkt met het Nationaal Programma Heerlen-Noord, dat zich richt op het verbeteren van leefomstandigheden en toekomstkansen in kwetsbare wijken.
Tijdpad en vervolgstappen
Rond de zomer van 2025 zal er een beleidsvoorstel gereed zijn dat ter consultatie wordt voorgelegd aan betrokken partijen. De uiteindelijke herijking van het armoedebeleid moet in 2026 in werking treden, met als doel om inwoners in kwetsbare posities daadwerkelijk perspectief te bieden – mensgericht, effectief en rechtvaardig.
Werkgroep Armoede en Schuldhulpverlening (Adviesraad MO)
Ook de werkgroep Armoede en Schuldhulpverlening, onderdeel van de Adviesraad Maatschappelijke Ondersteuning (AMO), was aanwezig bij de officiële kick-off van het nieuwe beleidsplan en is nauw betrokken bij de verdere uitwerking. De adviesraad volgt het proces kritisch en laat zich informeren door maatschappelijke organisaties die dagelijks in aanraking komen met armoede- en schuldenproblematiek.
Daarnaast worden inwoners met ervaringskennis uitdrukkelijk uitgenodigd om hun verhaal te delen. Heeft u (in het verleden) te maken gehad met armoede of schulden? Uw ervaring is voor ons van grote waarde. U kunt contact opnemen met Stan Pizlo via 06 20698016 of per e-mail: stan.pizlo@adviesraadmo.nl. Uw informatie wordt uiteraard vertrouwelijk behandeld.
Voor wie zijn of haar ervaring persoonlijk wil delen, is er gelegenheid tijdens bijeenkomsten van de kerngroep Participatie. De eerstvolgende bijeenkomst vindt plaats op woensdag 14 mei om 9.30 uur bij Alcander, Kruisstraat 103 in Heerlen.
